Presentación oficial da nova estación de arte rupestre atopada en Taboexa (As Neves): o mellor achado no eido da arte rupestre galega dos últimos 20 anos.

0-9 — *Unha das escenas de monta do panel principal do petróglifo de A Coutada (Taboexa, As Neves) // Imaxe: Eloy Martínez*

Os lumes do pasado mes de outubro deixaron á vista varios petróglifos descubertos hai case un mes que veñen confirmar un novo paradigma na arte rupestre galega e portuguesa. A descuberta deste grupo de petróglifos constitúe, pola súa riqueza iconográfica, factura técnica, conservación e localización xeográfica, un dos grandes fitos da investigación arqueolóxica dos últimos tempos en Galicia.

*Momento durante a rolda de prensa //Imaxe: Bruno Centelles*

As pedras que falan tralos lumes

O achado casual tivo lugar o pasado 7 de decembro, durante a avaliación de impacto dos lumes que no mes de outubro afectaron ao conxunto de petróglifos do concello de As Neves. Os artífices deste gran descubrimento para a arte rupestre galega foron varios membros e colaboradores do IEM, Cándido Verde Andrés e José Álvarez “O Buraco”, colaboradores da institución, ademáis de Xilberte Manso e Xosé Lois Vilar, membros da sección de arqueoloxía do IEM.

0-14 — *Panel principal dos petróglifos de A Coutada durante unha visita nocturna //Imaxe: Eloy Martínez*

O pasado 29 de decembro tivo lugar a presentación oficial da nova estación de arte rupestre descuberta en Taboexa (As Neves) no Centro de Interpretación do Patrimonio Cultural de Taboexa. O acto foi presentado polo alcade do concello de As Neves, Xosé Manuel Rodríguez Méndez; interviron Xosé Lois Vilar Pedreira, director da sección de arqueoloxía do Instituto de Estudos Miñoráns (IEM), Xilberte Manso de la Torre (IEM), Eloy Martínez Soto (arqueólogo, IEM), Cándido Verde Andrés, Xosé Álvarez e Manolo Ledo, todos eles integrantes do Proxecto Equus.

0-7 — *Representación dun équido ferido no lombo por unha arma // Imaxe: Eloy Martínez*

Durante a rolda de prensa, o alcalde de As Neves Xosé Manuel Rodríguez, valorou o alcance de este achado, un petróglifo que sen dúbida vai ser toda una referencia da riqueza arqueolóxica do concello de As Neves e que xa ten outros bos exemplos no territorio. O IEM, baixo o amparo do concello de As Neves, xa iniciou os trámites para a catalogación dos petróglifos de A Coutada, primeiro paso para unha posta en valor desta xoia da arte rupestre.

0-3 — *Representación de dous équidos enfrontados, cun estilo moi inusual, e esculpidos mediante a técnica do baleirado // Imaxe: Eloy Martínez*

A intención das autoridades municipais e do IEM é a de chegar a un acordo coa Xunta para levar a cabo unha musealización dos novos paneis, previa limpeza do conxunto arqueolóxico e a instalación dunha plataforma de madeira que permita a visualización do mesmo por parte dos visitantes.

*Algúns dos integrantes do Proxecto Equus. De dereita á esquerda: Xosé Lois Vilar, José Álvarez, Cándido Verde, Xilberte Manso, Manolo Ledo e Eloy Martínez // Imaxe: Bruno Centelles*

Os petróglifos

Nunha gran laxe inclinada atopamos varias coviñas ben repartidas pola superficie, algunha figura abstracta, varios antropomorfos sexuados, ademáis de algo máis dunha vintena de zoomorfos orientados en direccións diverxentes ocupando toda a pedra. Trátase, na súa gran maioría, da representación dun conxunto de équidos e algún cánido, dada a presenza -na maior parte das figuras- de colas espesas, orellas, e a ausencia de cornas.

A escena de caza de cabalos aparece confirmada ademáis pola presenza de antropomorfos e de alomenos un équido ferido por unha lanza ou frecha. Estamos ante un conxunto de cuadrúpedes cunha boa factura, conservación, grande tamaño e diversidade técnica, dado o emprego de alomenos tres técnicas diferentes (baleirado, dobre trazo e trazo simple) nos gravados das rochas.

0-12 — Unha das escenas representadas no panel principal, na que conviven -nun espazo moi reducido- tres estilos diferentes para o gravado dos équidos. De arriba cara abaixo: esquemáticos, técnica do baleirado e dobre trazo // Imaxe: Eloy Martínez

XINETE — *Un dos gravados máis visíbeis no panel principal: unha escena de monta na que a figura humana está claramente portando un arma*

Nun afloramento granítico situado a carón do panel principal, atopamos alomenos tres cuadrúpedes, un deles de gran tamaño (1 metro de lonxitude) e de carácter esquemático, sendo o maior dos atopados en Galicia e posiblemente un dos máis grandes de toda a península. Neste tipo de representacións, un só trazo define a liña cérvico-dorsal do animal e dela saen as catro patas do mesmo.

0-13 — *Fotografía nocturna do segundo dos paneis con cuadrúpedes. A cara inferior está presidido polo esquemático máis grande de toda Galicia //Imaxe: Eloy Martínez*

Ao norte deste panel atopamos, nunha rocha exenta, o gravado do que parece ser outro cuadrúpede de dobre trazo, neste caso de difícil lectura dada a posición da pedra.

Ao suroeste dos anteriores paneis, atopamos tamén un afloramento granítico ateigado de coviñas, motivos xeométricos, cruces e quizáis a representación dun cuadrúpede esquemático.

*Un dos paneis con coviñas, cruciformes e outros motivos de difícil lectura // Imaxe: Eloy Martínez*

A importancia deste achado

A presenza de arte figurativa no concello de As Neves constitúe unha gran novidade no mapa da arte rupestre galega, dada a preponderancia da arte abstracta nesta área. Por outra banda, o novo petróglifo de Taboexa confirma o novo paradigma que dende hai máis de dous anos propoñemos para a arte rupestre galega e portuguesa: que dende o fondo da Ría de Vigo ata aproximadamente o río Lima, o animal case exclusivo e multirepresentado non é o cervo como se ten afirmado ata agora, senón os équidos.

Cruciformes

Posible cuadrúpede

Nesta extensísima área xeográfica só coñecemos dez superficies claras con cérvidos, delas só unha, quizais dúas en Portugal, pegadas ó río Miño (Verdoejo), e máis de cen con équidos co mesmo comportamento que os cérvidos. Perseguidos, cazados, ou simplemente representados na pedra. Os équidos cazados vivos ou matados co ser humano como dominador da natureza, perseguindo a pé ou dacabalo e axudado ou non por cánidos e co équido liado nunha trampa ou ferido por unha arma.

Vídeos da Presentación dos novos petróglifos de A Coutada (Taboexa, As Neves):

Proxecto Equus: Confirmando o paradigma

A Laxe da Coutada

Intervención Xosé Manuel Rodríguez Méndez, alcalde de As Neves.

Reportaxes en televisión:

Reportaxe no telexornal rexional de TVE

Reportaxe no telexornal de TVE

Algunhas das noticias que se publicaron sobre o achado nos últimos días:

https://elpais.com/cultura/2018/02/03/actualidad/1517685711_141153.html?id_externo_rsoc=FB_CC

REPORTAXE PROXECTO EQUUS SUPLEMENTO DOMINICAL ESTELA FARO DE VIGO

https://www.elsaltodiario.com/patrimonio/o-lume-que-liberou-aos-cabalos

http://www.eldiario.es/galicia/movimientos_sociales/descubrimiento-rupestre-Galicia-revelado-incendios_0_725827882.html